Antonín Dvořák

Dvořák was in Nelahozeves, ‘n Boheemse (nou Tsjeggiese) dorpie op die oewers van die Vltavarivier noord van Praag, gebore. Hy het op ‘n vroeë ouderdom met musiek kennis gemaak en het as ‘n jongeling ‘n gerekende violis geword wat bygedra het tot die maak van amateurmusiek wat die danse van plaaslike paartjies vergesel het. In 1857 het ‘n musiekonderwyser besef dat die jong Antonín die onderwyser se nederige vermoëns oorskry het, en derhalwe die ouer Dvořák oortuig om sy seun in te skryf by ‘n orrelskool in Praag. Dvořák het later sonder sy vader se finansiële bystand ‘n tweejaar kursus voltooi en die altviool in verskeie tavernes en saam met teatergroepe gespeel. Hy het sy karige salaris met die inkomste voortspruitende uit die aanbied van lesse aan ‘n paar private leerlinge aangevul. Die 1860’s was ‘n moeilike tyd vir Dvořák, wat onder druk verkeer het m.b.t. beide sy tyd en hulpbronne, soveel so dat selfs papier en ‘n klavier ten einde hom in staat te stel om te komponeer kosbare kommoditeite was. Hy het gedurende sy latere jare gesê dat hy min kon onthou van wat hy in daardie dae geskryf het, maar teen 1864 het twee simfonieë, ‘n opera, en verskeie liedere onuitgevoer op sy tafelblad gelê. Die verskeidenheid musiek van die tydperk toon egter dat sy vroeëre musikale styl, wat geneig het na die musiek van Ludwig van Beethoven en Franz Schubert, in toenemende mate ingekleur was deur die invloed van Richard Wagner en Franz Liszt. In November 1873, toe ‘n paar suksesvolle konserte van sy werke uitgevoer is en hy ‘n mate van bekendheid in Praag verwerf het, het hy met Anna Čermáková getrou. Sodoende het ‘n buitengewoon gelukkige gesinslewe begin.

In 1875 was ‘n staatstoegif deur die Oostenrykse regering aan Dvořák toegeken. Die toekenning het hom in kontak met die groot meester Johannes Brahms gebring met wie hy ‘n noue en ryke vriendskap sou vorm. Brahms het nie slegs aan hom waardevolle tegniese raad gebied nie, maar het ook vir hom ‘n invloedryke uitgewer in die vorm van Fritz Simrock gevind. Dit was as gevolg van diè Morawiese firma se publikasie van die Morawiese Duette (gekomponeer in 1876) vir sopraan en kontralto en die Slawiese Danse (1878) vir klavierduet, dat Dvořák die eerste keer wêreldwye aandag begin trek het na homself en die musiek van sy vaderland. Die bewondering van die voorste kritici, instrumentaliste, en dirigente van die dag het voortgegaan om sy reputasie oorsee te versprei, welke sigself gelei het tot selfs groter prestasies en triomfe in sy eie land. In 1884 het hy die eerste van tien besoeke aan Engeland afgelê waar die sukses van sy werke, en vernaam sy korale werke, ‘n bron van groot trots was, alhoewel slegs die Stabat Mater (1877) en Te Deum (1892) sou voortgaan om ‘n voorste posisie te hou wat werke van hul aard betref. In 1890 het hy ‘n persoonlike triomf in Moskou gehad, waar twee konserte vir hom gereël was deur sy vriend Tsjaikofski. Die volgende jaar het hy ‘n ere-doktorsgraad van die Universiteit van Cambridge ontvang. Dvořák het in 1892 die pos van direkteur van die nuutgestigte Nasionale Konservatoria van Musiek in New York Stad aanvaar. Hy het gedurende sy jare in die VSA so ver wes as Iowa gereis. Alhoewel hy veel gevind het wat hom geïnteresseer het en wat hom gestimuleer het in die Nuwe Wêreldse omgewing, het hy gou begin om na sy eie land te verlang, en in 1895 na Boheme teruggekeer. Die laaste jare van sy lewe het die komposisie van verskeie strykkwartette en simfoniese gedigte sowel as sy laaste drie operas voortgebring.[1]

Bedřich Smetana, wat Dvořák se senior met sewentien jaar was, het reeds voor Dvořák die hoekstene van die Tsjeggiese nasionale musiekbeweging gelê; maar dit was aan Dvořák oorgelaat om die beweging te ontwikkel en uit te brei in ‘n indrukwekkende reeks werke wat, wat hul gewildheid betref, vinnig die van sy groot Duitse eweknieë en tydgenote geëwenaar het. Die redes vir Dvořák se gewildheid lê primêr in sy groot talent vir melodie en in die pragtige en verfrissende Tsjeggiese karakter van sy musiek, wat ‘n welkome kontras gevorm het tot die swaarder musiek van sommige van sy tydgenote. Dvořák se tegniese begaafdheid en melodiese inspirasie het daartoe bygedra dat hy ‘n uitgebreide en groot verskeidenheid van werke kon skep. Hy het in al die musikale genres gekomponeer en het werke nagelaat wat as klassieke voorbeelde van die genre beskou word, met die moontlike uitsondering van operamusiek. Al Dvořák se volwasse simfonieë is van hoogstaande kwaliteit, alhoewel slegs die somber en melancholiese Simfonie No. 7 in D Mineur (1885) as bevredigend bevind word wat sy simfoniese struktuur sowel as sy musikaliteit betref. (dit moet verduidelik word dat Dvořák se volwasse simfonieë lank beskou was as sy No. 1 en 5, alhoewel hy vier vroeëre (en ongenommerde) simfonieë geskryf het. Al nege sy simfonieë is sedertdien van nuwe nommers voorsien; te wete van die tradisionele orde na hul ware chronologiese of opvolgorde van komposisie) Dvořák se Simfonie No. 9 in E Mineur (Van die Nuwe Wêreld; 1893) bly by verre sy bekendste werk. Die werk is tipies Boheems in sy temas. Die Simfonie No. 9 is egter op geen wyse superieur tot die Simfonie No. 6 in D Majeur (1880) of die Simfonie No. 8 in G Majeur (1889) nie en is eintlik minder tipies van die komponis as die genoemde werke. Van die vier concertos wat Dvořák geskryf het is dit slegs die Tjelloconcerto in B Mineur (1895) wat met sekerheid ‘n klassieke werk genoem kan word. Ten spyte van die feit dat sy werk in die medium somtyds te dun en uitgerek is, is Dvořák se kamermusiek ook van hoë kwaliteit. Die Klavierkwintet in A Majeur (1887) is een van die glorieryke werke van kamermusiek, en die strykkwartette, Opusse 51 (1879), 105 (1895), en 106 (1895), die Stryksekstet, Opus 48 (1878), en die Dumky-trio, Opus 90 (1891), word almal ook hoog aangeprys. Die korale werke, uiters gewild toe hulle die eerste keer verskyn het, is ongelukkig deur die lot getref wat die meeste laat 19de eeuse korale musiek ook getref het, en tog is die Stabat Mater (1877) en Te Deum (1892) van die beter voorbeelde van hul genre. Opera bly egter die een medium wat nie wou toegifte maak aan Dvořák se aansienlike talente en genialiteit nie, alhoewel hy tien operas geskryf het, vernaam Rusalka (1900). Baie van Dvořák se mees aantreklike werke is sy lukrake, minder ambisieuse stukke, soos die Slawiese Danse (1878, 1886) en ander klavierduette, die Simfoniese Variasies (1877), die Bagatelles (1878), die Sigeuner liedere (1880), en die Scherzo Capriccioso (1883).

Dvořák se hoof tekortkominge is sy herhalende werkswyse, somtydse tekortkominge in smaak, en die swakhede in die ontwerp van sy groter werke. Sulke tekortkominge is egter nie so verdoemend indien die verbasende vrugbaarheid van sy melodie en die eenvoud en direktheid waarmee hy sy doelwitte bereik het in ag geneem word nie. Soos opgemerk kan word uit Dvořák se musiek, het hy oor ‘n aangename persoonlikheid beskik, en was hy boonop ‘n godsdienstige en besonder nederige gesinsman van eenvoudige benodigdhede, en boonop ‘n groot liefhebber van die natuur.[2]

• Lys van komponiste‎‎

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Antonín Dvořák.