Andronikos I Komnenos

Toe keiser Manuel I in 1180 dood is, het sy vrou, Maria van Antiogië, wat ’n non met die naam Xene geword het, die regent geword omdat hul seun, Alexios II, minderjarig was. Sy het haar jong seun van die mag uitgesluit en haar steun gegee aan Alexios die protosebastos (’n neef van Alexios II), wat volgens die algemene mening haar minnaar was. Chaos het in Konstantinopel uitgebreek en Andronikos, ’n neef van Manuel I, het die wanorde uitgebuit om die troon te probeer oorneem. Hy het die hoofstad binnegegaan en die regering omvergewerp. Hy het toegelaat dat Alexios II gekroon word, maar was verantwoordelik vir die dood van die meeste van die jong keiser se werklike en moontlike aanhangers, insluitende sy ma en halfsuster, en het hom enige sê in openbare sake geweier.

Andronikos is hierna amptelik tot medekeiser verklaar en kort daarna, in Oktober 1183, het hy Alexios laat vermoor onder die voorwendsel dat ’n verdeelde bewind skadelik was vir die ryk. In dié jaar het die 65-jarige Andronikos getrou met die 12-jarige Agnes van Frankryk, dogter van koning Lodewyk VII wat vroeër aan Alexios verloof was.

Andronikos se bewind is gekenmerk deur streng maatreëls. Hy het baie vergrype onderdruk en die mag van die adel, wat ’n bedreiging vir die troon was, verminder. Andronikos het al hoe paranoïeser en gewelddadiger geword en die ryk het in ’n terreurstaat verander.

Die verhale van chaos het koning Willem van Sisilië laat besluit om die ryk aan te val.[1] Hy het met 200 skepe en 80 000 soldate in Bisantium geland en tot so ver as Thessalonika gevorder, wat hy oorgeneem en verwoes het. Andronikos het vinnig vyf leërs bymekaargemaak om die Sisiliaanse leër te keer om Konstantinopel te bereik, maar sy soldate moes terugval. Andronikos het ook ’n vloot van 100 skepe bymekaargemaak om die Normandiese vloot te keer om die See van Marmara binne te vaar. Die invallers is in 1186 deur sy opvolger, Isak Angelos, uitgedryf.

Dood

’n Middeleeuse uitbeelding van Andronikos se dood (oorspronklike in die Bibliothèque Nationale, Frankryk.

Dit lyk of Andronikos besluit het om die aristrokrasie uit die weg te ruim, en hy het byna geslaag. Maar op 11 September 1185, terwyl hy uitstedig was,[1] het sy luitenant Stephen Hagiochristophorites Isak Angelos, wie se lojaliteit in twyfel getrek is, gearresteer.[2] Angelos het Hagiochristophorites doodgemaak en in die Hagia Sophia gaan skuil. Hy het ’n beroep om hulp op die inwoners gedoen, en ’n opskudding het ontstaan wat gou deur die hele stad versprei het.[1]

Toe Andronikos terugkeer, het hy uitgevind Isak is tot keiser verklaar.[1] Die afgesette keiser het probeer vlug, maar is gevange geneem. Angelos het hom aan die skare oorhandig en drie dae lank was hy aan hul woede en wrewel blootgestel;[1] hy is aan ’n paal vasgemaak en geslaan. Sy regterhand is afgekap, sy tande en hare uitgetrek, een van sy oë uitgesteek en kookwater is in sy gesig gegooi.[1] Eindelik is hy na die Hippodroom van Konstantinopel geneem en tussen twee pilare aan sy voete opgehang. Toe die nuus van sy dood bekend word, is sy seun en medekeiser, Johannes, in Thracië deur sy eie troepe vermoor.[3]

Andronikos I was die laaste van die Komnenos-dinastie wat oor Bisantium regeer het, hoewel sy kleinseuns Alexios en Dawid die Ryk van Trebizond in 1204 gestig het (een van die oorblyfselstreke van die Bisantynse Ryk). Hul tak van die dinastie was bekend as die "Groot Komnenoi" (Megalokomnenoi).[4]